آموزش گام به گام بورس

مطلب آموزش نیلوبلاگ شروع مطلب بورس نیلوبلاگ

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید چند نکته را بازخوانی کنیم. ابتدا باید بدانیم بازار چیست؟

بازار مکانی عمومی است که در آن خریداران و فروشندگان معاملات خود را به شکل مستقیم و یا از طریق یک واسطه انجام می‌دهند و خرید و فروش صورت می‌گیرد. بورس نیز عملا یک بازار است که در آن معامله‌گران به شکل مستقیم یا غیرمستقیم اقدام به معامله می‌کنند و بازاری است که در آن دارایی‌های مختلفی مورد معامله قرار می‌گیرد. 

دارایی‌های قابل معامله به دو دسته دارایی مالی و غیرمالی تقسیم بندی می‌شود. درایی غیرمالی (واقعی) این دارایی‌ها فیزیکی هستند و شامل زمین، ملک، خودرو و کالاهای این‌چنینی می ‌شوند. دارایی‌های مالی، فیزیکی نیستند اما ارزشمندند. این دارایی‌ها شامل پول نقد، سپرده‌های بانکی، سهام، اوراق مشارکت و... هستند.

اساسا بورس، به بازاری گفته می‌شود که چیزی در آن معامله شود. بورس به طور کلی شامل چهار بازار به شرح است.

• بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و رسمی است که در آن دارایی‌های مالی تحت قوانین مصوب معامله می‌شود. از آنجایی که پذیرش شرکت‌ها در این بازار تحت شرایط خاصی صورت می‌گیرد، این بازار دارای شفافیت قابل ملاحظه‌ای است. البته شرکت‌هایی که امکان ورود به این بازار را ندارند، می‌توانند وارد  بازار فرابورس شوند. این امکان وجود دارد که درصورت تایید سازمان بورس، شرکت از بازار فرابورس به بورس اوراق بهادار منتقل شود.

به زبان ساده تر بورس اوراق بهادار در ایران به دو دسته بورس و فرابورس تقسیم بندی شده است.

• بورس کالا

در این بازار کالاهای معینی مورد معامله قرار می‌گیرند، معمولا این کالاها شامل مواد اولیه و مواد خام هستند که مورد معامله قرار می‌گیرند. هر بورس کالایی را، با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می‌گیرد نامگذاری می‌کنند، مثل بورس نفت.

• بورس انرژی

در این بازار، حامل‌های انرژی (همانند گاز، برق، نفت و سایر حامل‌های انرژی) و اوراق مبتنی بر این حامل ‌ها معامله می‌شود. این بازار در سال 1391 به طور رسمی فعالیت خود را با معاملات برق، قطران،  و زغال‌سنگ آغاز کرد.

• بورس آتی

در این بازار، انواع قراردادهای آتی (مثل سکه، زعفران و...) معامله می شود. ورود به این بازار نیازمند آموزش های جداگانه و خاصی است و به تازه واردان بازار توصیه نمی شود.

بورس اوراق بهادار، به دو بخش بورس و فرابورس تقسیم می شود.

تفاوت بورس و فرابورس

بازار بورس به طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. درصورتی که شرکت در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل می‌شود و در صورت تداوم عملکرد غیرقابل قبول، از این بازار هم خارج می‌شود.

در صورتی که شرکتی عملکرد خوبی را در بازار دوم به ثبت برساند، امکان انتقال از آن بازار به بازار اول بورس را دارد.

در فرابورس، همانطور که قبلا ذکر کردیم، بازار به پنج بازار فرعی تقسیم بندی شده که در ایران شرکت‌ها در سه بازار آن پذیرش می‌شوند. این اولین تفاوت بین بورس و فرابورس است.

همانطور که گفتیم شرایط پذیرش شرکت در بازار بورس کمی دشوارتر از فرابورس است. در واقع علت تمایز فرابورس در ایران به نسبت آنچه در دنیا و در تعریف کلاسیک علم اقتصاد از بازار فرابورس وجود دارد این است که امکان پذیرش و ورود شرکت‌های کوچک به بازار اوراق بهادار برای تامین مالی نیازهای موجود، وجود داشته باشد.